de schade die roken aanricht
Behalve longkanker kan roken ook andere aandoeningen veroorzaken met betrekking tot de ademhaling, het hart en de bloedsomloop.
1. Aanval op de ademhaling
Door roken ontstaat er een chronische ontsteking van de luchtwegen, waardoor er meer slijm wordt aangemaakt. De kleine luchtwegen en longblaasjes kunnen hierdoor beschadigd raken. Op den duur kan dit leiden tot een chronische vernauwing van de luchtwegen. Dit is bij COPD het geval." Sigaretten tasten niet alleen de longen aan. "Ook de vaatwanden leiden onder het roken. Zo kan bijvoorbeeld een beroerte, hartinfarct of herseninfarct ontstaan.
Roken zorgt voor een verhoogd risico op volgende aandoeningen:
Chronische obstructieve bronchopneumopathie (COPD)
Obstructieve bronchopneumopathie of chronisch obstructief longlijden is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en emfyseem. Bij deze ziekte raakt de lucht moeilijk door de luchtwegen, wat leidt tot kortademigheid, hoest, een piepende ademhaling en een grotere slijmproductie. Uiteindelijk kan je ademhalingsvermogen het zelfs definitief laten afweten.
Emfyseem
Longemfyseem is een ziekte die tot de categorie van de chronische obstructieve bronchopneumopathie (COPD) behoort. Typisch voor deze ziekte is dat de elasticiteit van je longblaasjes verdwijnt. Na verloop van tijd krijg je last van al dan niet ernstige ademhalingsproblemen, en soms moet zelfs permanent zuurstof worden toegediend. Als je stopt met roken, kun je voorkomen dat de ziekte verergert.
Astma
Bij deze longziekte heb je moeilijkheden met ademhalen, vooral met uitademen (de lucht uit je longen naar buiten werken) omdat de luchtpijpen vernauwen. Die ademproblemen gaan gepaard met een piepende ademhaling en een overdreven afscheiding van slijm. Astma kan chronisch zijn of optreden in aanvallen, die soms ernstig zijn (bij een allergie of inspanning). Als je rookt, werk je die aanvallen in de hand.
Pneumothorax of klaplong
Bij een klaplong is er lucht gekomen in de ruimte tussen het longvlies en het borstvlies (de twee vliezen rond je longen). Dat kan spontaan gebeuren of na een verwonding aan de borstkas. Een spontane klaplong komt vaker voor bij grote, slanke mensen, maar ook bij mensen die roken. Soms is een spoedingreep noodzakelijk omwille van het risico op verstikking.
2. Aanval op het hart en het bloedvatenstelsel
- Roken beschadigt de wanden van de bloedvaten en vergroot de kans op vetafzetting aan de wand;
De bloedvaten van een kind zijn mooi glad van binnen. In de loop van de jaren zal de binnenkant van de bloedvaten beschadigd raken door allerlei oorzaken, waaronder vooral roken, hoge bloeddruk en diabetes. Dit geeft een ontstekingsreactie, waarbij het lichaam de beschadiging probeert te repareren. Dat lukt niet zo goed, waardoor er een plaatselijk verdikte en verharde wand van het bloedvat ontstaat (een plaque genoemd). Dat proces noemt met ook wel aderverkalking.
Dit zorgt voor fragielere bloedvaten, die makkelijker breken, verstopt kunnen raken, en propjes los kunnen laten. Het gevolg kunnen bloedingen, zuurstoftekorten en embolieën (verstopping bloedvaten) zijn.
Als de bloedvaten van het hart zo verstopt raken, kan een hartaanval optreden. Zo zal de bloedsomloop naar je armen en benen ook worden bemoeilijkt. In het ergste geval kan dat leiden tot een perifere vaatziekte die bijzonder pijnlijk kan zijn bij een inspanning (een flink stuk stappen bijvoorbeeld).
Door de vetafzetting zullen de bloedvaten na verloop van tijd zo nauw worden dat er niet meer voldoende zuurstofrijk bloed naar het hart kan. Dit kan pijn of ongemak in de borstkas (angina) veroorzaken.
Ook de slagaders in de benen kunnen verstopt raken door de vetafzetting. Wanneer je een paar minuten gestapt hebt gaan je benen pijn doen door het zuurstoftekort. Mensen die hier last van hebben moeten vaker even stilstaan, daarom noemt met het ook "etalagebenen" (omdat het lijkt alsof die mensen stoppen om in de etalage te kijken, hoewel ze in werkelijkheid moeten stoppen van de pijn in de benen).
- Bij rokers zullen de bloedplaatjes sneller samenklitten, waardoor er zich makkelijker bloedklonters zullen vormen. Wanneer een bloedklonter terecht komt in een reeds vernauwd bloedvat, kan deze helemaal blokkeren, met een hartaanval tot gevolg. Dit kan ook in de hersenen gebeuren, dan spreken we van een beroerte.
- Na het roken van een sigaret, stijgt de bloeddruk gedurende ongeveer 15 minuten;
- Roken vermindert het zuurstofgehalte in het bloed. Koolstofmonoxide is een giftig gas aanwezig in tabaksrook. Wanneer je dit inademt, neemt het de plaats in van zuurstof in de rode bloedcellen, waardoor hun capaciteit om zuurstof te vervoeren doorheen het lichaam vermindert. Bij een roker is de zuurstofvoorziening van de cellen dus te laag. Koolstofmonoxide in het bloed zorgt voor een grote toename van het risico op cardio-(hart-) of cerebrale (hersen-)aandoeningen.
